افغانستان بۉیلب دولت بیلیم یورتلری جمله‌سیدن کمیده ۷ بیلیم یورت‌ده «اۉزبېک تیلی و ادبیاتی» نینگ دیپارتمنت‌لری فعال دیر.
بو دیپارتمنت‌لر کیله‌جگی و دوامی اېسه اۉزبېک خلقی و اینقسه یاش-ییگیت‌لرنی تیل اوچون قیزیقیش‌لریگه باغلنیب قالگن.
افغانستان‌ده یوز بیرگن ییریک سیاسی اوزگریش‌دن کیین که طالبان حاکمیت گه قیتیب کېلدی، طالبان نینگ قدرت گه قیتیشی افغانستان‌ده تورلی ساحه‌لر جمله دن اوقیش و تعلیم اوستیگه سلبی تاثیر قوییب، بو ساحه‌لرنی جدی معمالر بیلن دوچ قیلدی.
بو معمالردن بیرته‌سی افغانستان جمعیتی آره‌سیده اوقیش‌گه قیزیقیش و اولگوریش رقمی آزه‌یگنی دیر و بو وضعیت اېسه بیلیم یورتلر فعالیت‌لری اوستیده سلبی تاثیر قۉیگن.
افغانستان بیلیم یورتلری نینگ فاکولته‌لری ایچیده، اۉزبېک تیلی و ادبیاتی دیپارتمنتی هم اخیرگی ییللر بو معمالردن اوزاققه قالمه‌ی و طلبه آزلیگی خواطری بیلن بیرگه بۉلیب کېلماقده.
دیمک، اۉزبېک تیلی و ادبیاتی دیپارتمنت‌لریده طلبه آزلیگی و ییگیت‌لر نینگ بو بولیمنی تنله‌مسلیک سببی، قوییده‌گی عامللر بولیشی ممکن.
بو سبب‌لردن بیرینچی‌سی، افغانستان بۉیلب طلبه‌لر آزلیگی معماسی دیر که افغانستان یاش و ییگیت‌لری اخیرگی ییللر ایچیده سیاسی و اقتصادی وضعیت باعث، اوقیش‌گه بۉلگن قیزیقیش‌لرینی قۉل‌دن بېرگن و بو اېسه بیلیم یورتلر جمله‌دن اۉزبېک تیلی و ادبیاتی دیپارتمنت‌لرینی طلبه آزلیک معماسی بیلن دوچ قیلگن.
بونگه علاوه، طالبان تامانیدن افغانستان بیلیم یورتلریده قیزلرنی حضوری تقیق‌لنیشی هم باعث بۉلگن که بیلیم یورتلر جمله‌دن اۉزبېک تیلی و ادبیاتی اوچون طلبه آزلیگی معماسی جدی بۉلسه.
بونی یانیده کۉپینچه ایشانچلر بو دیر که اۉزبېک تیلی و ادبیاتی بۉییچه اوقیش آلیش توغریسیده یاشلر ترغیب اېتیلمه‌گنی و عایله‌لر و اۉزبېک جماعه‌سی نینگ بوتوغریده بی‌فرق‌لیگی، اۉزبېک تیلی و ادبیاتی باشقه بۉلیملرگه نسبتن طلبه آزلیک معماسیدن کۉپراق اذیت چیکیشی گه باعث بولگن.
بو توغریده اۉزبېک تیلی و ادبیات‌نی اوقیب بیتیرگنلر اوچون ایش زمینه‌سی یۉق دېب هم توشینچه‌لر یره‌تیلماقده و بوندی سلبی فکرلرنی یره‌تیلیشی البته تیل برابریده کتته جفا دیر.
بو معما شونچه‌لیک جدی دیر که ایریم بیلیم یورتلرده اۉزبېک تیلی و ادبیاتی دیپارتمنتی باغلنیشیگه سبب بۉلیشی هم اَیتیله‌دی.
