سونگی کونلر ایچیده، ایراندن کینگ کولمده مهاجرلر چیقاریلیشی افغانستان اوچون جدی بیر معماگه اَیلهنگن.
فاریاب؛ ایراندن چیقاریلگن مهاجرلر اینگ کۉپ قیتیب کېلهیاتکن ولایتلردن بیری دیر که کونیده کۉپلب موترلر ایراندن چیقاریلگن مهاجرلرنی بو ولایتگه آلیب کېلماقده. فاریاب ولایتی یشاوچیلریگه قوشیمچه سرپل و جوزجان اهالیسی هم فاریاب یۉلی آرقهلی ایراندن کېلماقده.
اۉزبېک تیوی ژورنالیستی بیلن صحبت قیلگن بو مهاجرلر، یۉلده کۉرگن آغیر شرایطلریدن شکایت قیلهدی.
بو مهاجرلردن بیری نینگ ایتیشیچه «یۉلده نیچه اردوگاهگه آلیب کېلیب مهاجرلردن پول ییغیب آلهدی، قیرق بهانه بیلن مهاجرلر پوللرینی زورهوانلیک بیلن آلهدی. اردوگاهلرده احوال آغیر مهاجرلرگه حرمتسیزلیک قیلهدیلر.»
ایراندن چیقاریلگن مهاجرلر هر بیری، یۉلده کۉرگن زورهوانلیک، آغیر شرایطده و امیدسیزلیکلردن توله یورهکلر بیلن وطنگه قیتیب کېلماقده دیر.
بو کیشیلردن ینه بیری ذبیح الله نینگ اۉزبېک تیوی گه ایتیشیچه «شو ییرگچه ۲۴ میلیون تومنگه ییتیشیب کېلدیم. لواسان دېگن جاییدن کېلهیبمن هر بیر پایگاهده کېلدی. ایران عسکرلری مهاجرلرنی کلتکلهیدی. اۉزی کېلهیدیکان هم بۉلسه توشیریب آلیب اورهدی.»
بو مهاجرلردن کۉپینچهسی وطندهگی آغیر اقتصادی وضعیت و ایشسیزلیکدن قاچیب، بیر لقمه نان تاپیش اوچون ایران بارگن اېدی. اولر اما شفقتسیز بیرحالده چیقاریلدی.
ایراندن یقینده چیقاریلگن اسدالله مرادی بو حقده بوندی دېدی «پاسپورتمیزنی یوزیمیزگه اورهدی بیزلر شونچه بیارزشمیز، هیچ کیم یۉق که مهاجرلر حالینی سۉرهسه. بیزگه وطنمیزگه ایکی یوز درآمدمیز بۉلسه شو ییرده ایشلهیمیز.»
چیقاریلگنلر ایچیده، ایرانده اقامت اوچون حجتلری و ویزالری هم بار اېدی. بیراق ایران حکومتی بو حجتلرگه بها بېرمهی اولرنی چیقاریب یوبارگن.
مهاجرلر کۉپ مقیاسده قیتیشی بیلن اولرنی کوتیب آلیش مردمی حرکتلر هم باشلنگن. بو حرکتده فاریابلیک هیداوچیلر حصه قوشیب، اولر آز پول بیلن مهاجرلر تاشیشگه اولگوریب تورگنلرینی معلوم قیلهدیلر.
ایتیش کېرهک که سونگی اوچ هفته ایچیده ایران تامانیدن یریم میلیوندن کۉپ مهاجر افغانستانگه قتیریلگن