اېسلتمه: بو یازوو تانیقلی یازووچی گلنور بهمن جنابلری‌نینگ قلمی‌گه منسوب بۉلیب، اۉزبېک تی‌وی ژورنالیستی آرقه‌لی فارس تیلی‌دن اوگیریلیب بو ییرده سیزنینگ اختیارینگیزده قوییلگن.
حکمتدن، شاعر، یازووچی، موسیقی‌چی، جمعیت‌شناس و برچه ساحه‌لرده دانا بویوک شخص، حضرت امیر علیشیر نوایی ، تورک ــ اۉزبیک ادبیاتی‌نینگ اساسچی‌سی و سرداری، فقط هیکل بیلن اۉلچنمیدی. اونی بوزیش آرقه‌لی اونینگ عالی درجه‌ده‌گی علم و مدنیت مقامینی پسیتیریب بۉلمیدی. اونینگ محبتی مینگلب انسانلر قلبیده اوی آلگن و هیچ قندی قۉل بو معنوی هیکلنی سیندیرالمیدی.
بو بې قیاس عالم یولدوزی، علم، ادبیات و مدنیت ساحه‌سیده‌گی چېکسیز یولدوزنی بوزیشگه شادلیک قیله‌یاتگنلر، هرکیم شمال اروغینی ساچسه، بیرکون بوران ییغیشتیره‌دی، دېب بیلینگلر. بوگون بوندی ناخوش واقعه‌گه اچینه‌یاتکنلر اېسه ایشانچ بیلن بیلسینلر: اولوغ اجداد، بویوک ایجادکار و دانشمند، امیر علیشیرنوایی آسان‌گینه شو اولوغلیکدن توشیریلمیدی.
حضرت امیرالمعلم علیشیرنوایی تېموریلر دوری‌نینگ فن و مدنیت ساحه‌سیده یارقین نماینده‌سی، ادبیات ساحه‌سیده قدملر قۉیگن بویوک شاعر و متفکردیر. تدقیقات‌چیلر اونی چغتای تورک ادبیاتی‌نینگ اېنگ ییریک وکیلی دېب بیلیشه‌دی؛ او آنه تیلینی بویوک بدعی تیلگه ایلنتیریب، فارس و عرب تیللریده هم یوکسک اثرلر یره‌ته‌دی.
او حسین بایقرا سرایده وزیرلیک وظیفه سینی بجریب، صنعت و مدنیت وکیللرینی قۉللب ــ قوتله‌گن، معمارلر، شاعرلر و متفکرلرنی حمایه قیلگن. منبع‌لر یازیشیچه، نوایی مسجدلر، مدرسه‌لر، شفاخانه‌ل و کاروانسرای‌لر قوریشگه مالیه‌وی یاردم بېرگن و دایم خلققه خذمت قیلگن.
شاعرلیکده” نوایی خمسه‌سی” علاحیده اۉرین توته‌دی؛ بېش کیشی اۉزگه‌چه اثرلر آرقه‌لی او خمسه عنعنعه لرینی دوام اېتدیرگن: “حیرت ال ابرار” “فرهاد و شیرین” ،” لیلی و مجنون”، سعب سیاره” و سعد اسکندری” بو بېشلیک اونینگ اخلاقی وانسانی دنیا قره‌شینی بوتون جمعیت‌گه کۉرسته‌دی.
نوایی تنقید و ادبیات تاریخیده هم پېشقدم اېدی. ” مجالس انفایس” اثری شعریت تاریخی اوچون جوده مهم بۉلیب، اوشه دور شاعرلری حقیده تیزیملی و چوقور معلومات بېره‌دی.
تیلشناسلیک و مدنیتده اېسه “محاکمت الغتین” اثری اونینگ علمی جسارتی‌نی، تورک تیلی‌نینگ امکانیتلری‌نی فارس تیلی بیلن قیاسلب بیان اېتگنلیگی‌نی کۉرسته‌دی. شو سعی ــ حرکتلری بیلن چغتای تیلینی ادبی درجه‌گه کۉتره‌دی و مېراثینی اولادلرگه یېتکیزه‌دی.
نوایی معنوی جهتدن هم یارقین سیمادیر. “لسان التیر” عطارنینگ منطق اتیر” اثری‌نینگ حکمتلی تلقین بۉلیب، اخلاقی و معنوی یۉلنی رمزلر بیلن کۉرسته‌دی. اونینگ عبدالرحمن جامی بیلن علمی و روحی علاقه‌سی، نقشبندیه طریقتی‌نی بیلیشی اونینگ روحی عالمینی مستحکم‌لیدی.
بوندن تشقری، اونینگ” خزاین المعانی” نامی بیلن مشهور شعر تۉپلملری و باشقه نشرلری خراسان و ماوارانهر مدنیتی‌نینگ بې بها مېراثی حسابلنه‌دی، بوگونگی کونده کتابخانه‌لر و موزیملرده سقلنه‌دی و دایمی تدقیات منبع سی بۉلیب خذمت قیله‌دی.
نوایی آبروسی و اجتماعی حرمتی فقط کتابلرده اېمس. هرات، تاشکینت، سمرقند دن تارتیب انقره، دوشنبه و حتی واشینگتن‌گچه اونینگ یادگارلیکلری اۉرنتیلگن؛ اۉزبېکستان‌ده هر ییلی۹ــ فبریوری “نوایی کونی” صفتیده نشانلنه‌دی. بو کونگی مقیاسیده‌گی حرمت اونینگ منطقه‌ده‌گی انسانلر بیلن چوقور باغلیقلی‌گینی کۉرسته‌دی.
اگربوگون بعضی کیشیلر اونینگ هیکلی‌گه ضرر یېتکیزسه، اونینگ اثرلری و تٲثیری کمیه‌دی. او مکتب قوره‌دی، شعر یازه‌دی، تیل‌نی جانلنتیره‌دی و کمبغلگه نان بېره‌دی؛ او فقط تاش و تیمیز بیلن چېکلنمیدی. اونینگ نامی و مقصدی آدملر قلبیده، کتابلرده ادبی یشیدی.
ینه بیر بار تکرارلیمیز: شمال اوروغینی ساچگنلر، بوران ییغیشتیره‌دی؛ امیرالکلام علیشیر نوایی نه اولوغلیکدن توشیریش، نه اونینگ ایزداشلری یوره‌گیدن اۉچیریب تشلش ممکن ایمس: چونکه اونینگ محبتی مینگلب انسانلرنینگ قلبیده الّه‌قچان اۉرین آلگن.
نوایی قویاشی‌نی حسد بولوتلری سۉندیرالمیدی…
