بی بی خانم (امیر تېمور) مسجدی
امیر تېمور جامع مسجدینی قوریلیشی دوریده صاحبقران حربی یوریشده بۉلگنلیگی باعث قوریش ایشلریگه بېواسطه بی بی خانم (سرایملک خانم) رهبرلیک قیلگن. شونینگ اوچون خلق ایچیده اشبو مسجد بی بی خانم جامع مسجدی دېب یوریتیلگن.
مسجد مرکزی آسیاده اېنگ ییریک بنالردن بیری حسابلنهدی. امیر تېمور دورینینگ تاریخچیسی غیاث الدین علییزدی نینگ یازیشیچه، «…801 ییلنینگ رمضان شریف آیینینگ اۉرتنچی کونیده (1399 ییل 10 می) مسجد اوچون پایتختنینگ اېنگ یخشی جاینی امیر تېمور تنلهدی. مشهور اوستالر و معمارلر بو اولکن عمارتنینگ لایحهسینی توزدیلر و اېنگ سعادتلی دقیقهلرده اونینگ پایدېوارینی قوره باشلهدیلر».
بی بی خانم جامع مسجدینینگ عمومی صحنی 167 X 109 متر، بورچکلریده بلند منارلر بۉلگن و حاضرگی دورده بو منارلر قیته تیکلندی. جامع مسجدی قراوسیزلیک و زلزلهلر تأثیریده استه-سېکین یېمیریلیب ویران بۉلگن، فقط شمالی- غربی منارلرنینگ پستگی قسمی گینه سقلنیب قالگن بۉلیب، اونینگ بلندلیگی 18،2 متردیر. بی بی خانم جامع مسجدی پایدېواری خرسنگ تاشدن، دېوارلری پیشیق خشتدن ایشلنگن (قلینلیگی 4،4-5 متر). جامع مسجدینینگ حویلی صحنیگه مرمر تاش تختلر یاتقیزیلگن. حویلی اۉرتهسیده مرمر تاش یسلگن اولکن لوح (قرآن اۉقیلهدیگن مخصوص ماسلمه) بار، او دستلب اساسی بنا ایچیده تورگن (1875 ییلده کته گمبذنینگ قولهشیده خوفلنیب، حویلی اۉرتهسیده چیقریب قۉییلگن). اونینگ اطرافی نفیس حاشیهلر، مقرنسلر، اۉسیملیک اۉتلر کبی نقشلر و یازوولر بیلن بېزهلگن. لوح امیر تېمورنینگ نبیرهسی اولوغ بېک فرمانیگه بناً 15 عصر اۉرتهلریده یسلگن. اونگه «سلطان عظیم، عالی همتلی خاقان، دین-دیانت حامیسی، حنفی مذهبنینگ پاسبانی، اصلزاده سلطان ابن سلطان، امیر مأمون اولوغ بېک کۉرهگان»دېگن یازوو بیتیلگن.
بی بی خانم جامع مسجدی، کېینگی دورده تعمیر تیکلش بابیده کۉپ اۉزگریشلر عملگه آشیریلدی، جوده کته هجمدهگی تعمیرلش ایشلری آلیب باریلدی. مسجدنینگ آلد کته رواغی، مسجد بناسینی اۉرب تورگن بلند دېوار، ایککی کیچیک گمبذ و منارلری، ایچکی کته گمبذ و کته رواق تعمیرلندی و اوندهگی برچه کاشی نقشلر قیته تیکلندی، اونگه اۉزبېکستان جمهور باشلیغی تشبثی بیلن برچه ولایتلردن ماهر تعمیرچی اوستالر جلب قیلیندی. تعمیر ایشلری حلی دوام اېتیشی رېجهلشتیریلگن.
«سمرقند تاریخی آبدهلری» کتابیدن آلیندی.