طالبان سۉنگّی تۉرت ییل دوامی‌ده، افغانستانده اۉز حکومتینی سقلب کېله‌یاتگن بۉلسه-ده، بیراق هنوزگچه نه ایچکی و نه تشقی مشروعیتگه اېریشه آلمه‌دی. شو سبب‌لی ایچکی قوللب-قوتلشگه اېگه بۉلیش و خلق‌ارا میدانده رسما تَن آلینیشی بوگونگی کونده طالبان‌نینگ اینگ کتّه آرزو و مقصدی دېب اَیتگنده اده‌شمه‌گن بۉله‌میز.
طالبان سۉنگّی تۉرت ییل دوامی‌ده اۉزلریگه ایچکی و تشقی مشروعیت‌نی آلیش اوچون کۉپلب اوریندی و اوشبو اورینیش‌لری دوامی‌ده قۉییده‌گی قرارلرنی اختیار قیلدی.
- دنیا دولتلری بیلن یخشی علاقه اېسته‌گینی کۉپلب مراتبه اعلام قیلدی و هر بیر ییغین‌ده بو مساله‌نی طلب قیلدی.
- عامه‌وی فکرلرنی اۉزیگه تارتیش اوچون قۉش‌تیپه کانال کبی ایریم لایحه‌لرنی باشله‌دی.
- دین عالملرنینگ کتّه ییغینی اۉتکزیب، طالبان رهبری اولردن بیعت آلدی.
- مملکتده خوفسیزلیک تامین‌لگنینی تاکیدلدی.
دېیرلی طالبان بو یۉللر و شونگه اۉخشش باشقه بیر قنچه حرکتلر آرقه‌لی اۉزیگه مشروعیت اېزلب کۉردی. اما بو سعی‌وحرکتلرنینگ هیچ بیری طالبان اوچون کوتیلگن نتیجه بېرمه‌ی، بو حاکمیت همان مشروعیت‌سیزلیک بحرانی بیلن دوچ دیر.
شوندی بیر شرایطده، طالبان‌نینگ پاکستان بیلن بۉلگن یانده‌شووی کېسکین یامانلشدی. شوکونلر اېسه طالبان پاکستانگه قرشی تبلیغات‌لرنی باشلب، پاکستانگه ضد افغانستان‌نینگ ملی‌گرالیک فکرلرینی اۉزیگه تارتیشگه اولگورماقده دیر. بیراق سوال بو دیر طالبان بو یۉل آرقه‌لی حقیقی ایچکی مشروعیتگه اېریشه آله‌می؟
طالبان‌نینگ بیر قومگه قره‌تیلگن سیاستی و افغانستانده ملی‌گرالیک معماسی
طالبان پاکستانگه قرشی ملی توشینچه‌لرنی کوچه‌یتیریب اۉزیگه ایچکی مشروعیت قیدیریشی بیلن، ایچکی سیاستی هنوز بیر قومگه خاص بۉلیب، پشتونوالی توشینچه‌سیگه قره‌تیلگن. شو اساسده افغانستانده اۉزبېک، تاجیک و هزاره‌نینگ سیاسی و مدنی حقوقلری تاباره چیکلنماقده دیر.
شونده‌ی شرایطده طالبان‌نی ملی‌گرالیک توشینچه‌لری اساسیده یالغیز پشتونلر و دین عالملری پاکستانگه قرشی طالبان بیلن بیر بۉله‌دی و بس. بو اېسه پشتونلر اۉرته‌سیده قومی سلطه و دین عالملری اۉرته‌سیده مذهبی سلطه توشینچه‌لری اولرنی طالبان بیلن بۉلیشگه ترغیب قیله‌دی. باشقه خلقلر اېسه پاکستان یا باشقه بیر مملکت بیلن بۉلگن نزاع‌ده هیچ قچان طالبان‌نی همراه‌لیک قیلیشگه تیار بۉلمه‌یدی. چونکه حاضرگی نسل سیاسی ظرفیت‌لری کوچه‌یگن و بوندی همراه‌لیک نیمه اساسده بۉلیشی کېره‌ک دېب سۉره‌شلری ممکن. مملکت ایچیده مدنیت و تیلینی حرمت قیلمه‌گن گروه بیلن تشقی نزاع‌لرگه قۉشیلیشگه هیچ قچان تیار بۉلمه‌یدی بو دېگنی طالبان قومی یانده‌شوولریده پاکستان بیلن بۉلگن نزاع‌ده یککه قالیشی حتمی دیر.
دېمک طالبان شوندی بیرحالده بوگون کېلیب، پاکستانگه ضد ملی‌گرالیک توشینچه‌نی ترغیب اېتماقده دیر که تۉرت ییل دوامی‌ده، نه فقط قومی یانده‌شوولرنی اۉزی‌دن کۉرسه‌تیب، باشقه مدنیت‌لر و تیللرگه نسبتن دشمن‌لیک کۉرسه‌تیلگن بلکه حکومت تقسیماتی‌ده هم باشقه خلقلرنی نظرده توتمه‌گن و حکومت‌نی بیر قومگه خاص‌لشتیریب قمره‌ب آلگن. شوندی اېکن باشقه خلقلر هم چېتگه اوریلگنلری باعث، افغانستان یا -ده طالبان‌نی پاکستان بیلن بۉلگن نزاع‌لرینی اۉزلریدن بیلمه‌ی و اونگه اعتبارسیزلیکلری کوچه‌ییشی ممکن دیر.
خلاصه
طالبان حاضر افغانستانده حکومت قیلیب تورگن بۉلسه هم بیراق، بو گروه طلب‌لریگه قرشی سیاست ظرفیت‌لر کوچه‌یگن هیچ قچان باشقه خلقلر ساده و احساساتی شعارلر بیلن بو گروهگه قۉشیلیشی ممکن اېمس‌لیگینی توشینمه‌گن. بۉلگنده تۉرت ییل دوامی‌ده قومی یانده‌شوولرینی بونچه‌لیک آچیق عملگه آشیریشگه اولگوریب کېلمه‌گن بۉلر اېدی.
طالبان باشقه خلق‌لرگه قرشی یانده‌شوولرینی آچیق عملگه آشیرر اېکن، بوندی نزاع‌لرده هم بو خلقلر تامانیدن یککه قالدیریله‌دی.
