(12 بۉلیم)
فریدون سرخابی اۉغلی وحید امید (لندنده استقامت قیلووچی حرمتلی محمد همایون سرخابینینگ کیچیک اوکهسی) رحمتلی فریدون سرخابی میمنهده توغیلگن بۉلیب، ابوعبید جوزجاني لیسهیده (هِمت مکتبی) تعلیمینی رشديه درجهسیگچه دوام اېتتیرگن. اۉقیشنی توگتگچ، میمنه شهریده یۉل ترافیک مدیری لوازمیده دولت خدمتیگه قبول قیلینگن. اونینگ عایلهسی کابلگه کۉچیب بارگنیدن سۉنگ، او بیر مدت آریانا افغان هوا یۉللر شرکتیده رسمي خدمت فعالیتینی هم بجرگن.
وحید امید 1341 قویاش ییلی کابل شهریده توغیلگن. وحید امید آنهسی تاماندن (خانیم ماری امید تیاتر صنعتکاری، رژیسور و سینما هنرپیشهسی) استاد غلامعلی امید نینگ نېورهسی حسابلنهدی. غلامعلی امید رسّام، موسیقهچی، تیاتر اربابی و کابل صناعت مکتبی نینگ مشهور استادلریدن بیری بۉلگن. وحید امیدنینگ نسل ایلدیزی پروفیسور غلام محمد میمنهگي عایلهسیگه باریب تقهلهدی. او ضیايیه و امانیه دوری نینگ مشروطهپرور رسّام، کاریکاتورچی و میمنه سرخابيلر اولادی نینگ تنیقلی سیمالریدن بیری بۉلگن.
وحید امید افغانستان موسیقهسیده (راک ان رول) یۉنهلیشینینگ پېشقدمی
وحید امیدنینگ آنهسی، ماري امید (سرخابي)، افغانستان نینگ تنیقلی نطاقلری و سینما همده تیاتر صنعتکارلریدن بیری حسابلنهدی. او 1370-ییللرگچه افغانستان رادیو تلویزیونی و افغان فلم دایرهسیده صنعت فعالیتی بیلن شغللنگن. وحید امید باشلنغیچ، اۉرته و لیسه باسقیچلرینی کابل شهریدهگی تورلی مکتبلرده، جملهدن غازي لیسهیده تماملهگن.
وحید امید بېش یاشلیگیدن، مکتبگه باریشیدن انچه اوّل، صنعت میدانیگه قدم قۉیگن. او صنعتکار آنهسی ماري امید بیلن بیرگه رادیو کابلگه باریب، اۉشه یېرده فعالیت باشلهگن. او اۉشه پیتده افغانستان نینگ مشهور صنعتکارلری استاد رفیق صادق، مرتضی بایقرا، حاجی محمد کامران، پردیز، فریده انوری و باشقهلر بیلن بیرگه اۉنلب رادیو دستورلر، صحنه اثرلری و تیاترلرده رۉل اجرا اېتگن و کېنگ مخلصلر اعتبارینی قازانگن.
صنعت بیلن تانیشیش و بیرینچی فعالیتلر
وحید امید 1360-ییللرده (1980-ییللر) افغانستانده زمانهوي موسیقه صنعتی ساحهسیده تأثیرلی شخصلردن بیری بۉلگن. او ینگی و خلقگه یاقهدیگن قۉشیقلر یرهتیش آرقهلی موسیقه عالمیگه کیریب کېلگن.
او کابلدهگی غازي لیسهسینینگ اۉقووچیسی بۉلگن پیتده، لیسه نینگ صنعت گروهیگه قۉشیلگن. اوشبو گروهنی موسیقسی اۉقیتووچیسی فیض الدین صوفی زاده باشقرگن. او مکتب آرقهلی کابل شهریده تشکیل اېتیلگن کنسرتلرده اشتراک اېتیب، شو طریقه شهرت قازانگن.
امید مکتبنی تماملگچ، 1361–1362 ه.ش. ییللرده (1982–1983 ییللر) اۉقیشنی دوام اېتتیریش مقصدیده حکومت تامانیدن سابق شوری بیرلشمهسیگه یوباریلگن و او اوکراین جمهوریتی نینگ دنسک شهریده استقامت قیلگن. تیارلاو کرسینی توگتگچ، او قابلیبی بیلن ماس کېلمهیدیگن بیر فاکولتهگه یوباریلگن.
«ظفر انسامل»ده فعالیتلر
وحید امید 1357–1358 قویاش ییللرده (1978–1979 ییللر)، مکتب اۉقووچیسی بۉلگن پیتده، ظفر آرکستریگه قۉشیلگن. بو ییللر آرکستر نینگ صنعت جهتدن اېنگ فعال دوری بۉلگن و آرکسترده کۉپلب موسیقهچیلر و قۉشیقچیلر فعالیت یوریتگن.
اوشبو دوردهگی فعالیتی نتیجهسیده وحید امید تامانیدن بیر نېچته قۉشیقلر افغانستان رادیو تلویزیونیده اجرا اېتیلگن، حاضرده اېسه اولر نینگ فقط ایکّیتهسی گوگل و یوتیوب اجتماعي ترماقلریده موجود. بولر نینگ بیری:
یورکده کیلدی جانان، استه- استه
کونگول بولدی توله قان، استه-استه
و دیگری:
بت سیمین بریم، بیزنی اونوتمه
دوداغی شکریم، بیزنی اونوتمه
(گدایی بلخی)
افسوسکی، افغانستاندهگی سیاسي تیزیملرنینگ کېسکین و ویرانکار اۉزگریشلری، دیني اېکسترېمیزم ایدیولوژیلری، اېنگ یامانی اېسه قومی و تیل بۉییچه تفاوتلر همده استبدادی فکرلر نتیجهسیده، 1374–1380 قویاش. ییللر (1995–2001 ییللر) طالبان بیرینچی حکمرانلیک دوریده افغانستان رادیوسیدهگی تورکچه–اۉزبېکچه قۉشیقلر آرشیفی کتّه قِسمدن یۉق قیلینگن. بو آرشیف برچه صنعتکارلر نینگ ایجادینی اۉز ایچیگه آلگن اېدی.
وحید امید اۉزبېکچه حماسی قۉشیقلرنی اجرا اېتگن:
کیلدی یا، کیلدی یا ینگی دوران !
و اهنگمشهور میهنی ساخته شادروان الحاج صدرالدین جوزجانی با مطلع:
سین جانیم سن، سین تنیم سن
بابام یورتی مسکنیم سن،
انم توققن وطنیم سن
افغانستان ، افغانستان
(تصنیف و کمپوز اتتظار جوزجانی)
وحید امید بیرینچی مرته غرب موسیقهسی و نوتلری بیلن بیرگه گُل سرخ آرکستری نینگ غرب بۉلیمی بیلن افغانستان رادیو–تلویزیونیده، 1360-ییللر نینگ اۉرتهلریده اجرا اېتگن. بو قۉشیق اوزون وقت دوامیده کون قۉشیقلری قطاریده مشهور بۉلگن و آدملر تامانیدن کېنگ بحث قیلینگن.
سۉنگگی ییللرده اېسه اونینگ ینگی اۉزبېکچه قۉشیغی، تصنیفی دوکتور عزیز فاریابیگه تېگیشلی بۉلگن (کیلینگ دوستلر اوینهیلیک) و بو قۉشیق وحید امیدنینگ یقینده یرهتیلگن اثرلریدن بیریدیر.
زمانهوي موسیقیده اولکن استعدادنینگ یوزهگه کېلیشی
امید صنعت و موسیقیسی تعلیمیگه کوچلی قیزیقیش بیلدیرگن. او مهندسلیک فاکولتهسیده یونیورسیتیده تحصیل آلهیاتگن پیتیده هم اۉزی نینگ بدیعي استعدادینی کنسرتلر و فستیواللرده موسیقی اجرا اېتیش آرقهلی نمایان قیلگن. نتیجهده او کۉپلب مداللر و فخري یارلیقلر بیلن تقدیرلنگن. اونینگ صنعتی سابق شوروی اتفاقی نینگ عالي و کسبي تعلیم ساحهسیدهگی مسوول رهبرلری اعتبارینی تارتگن. شو اساسده او 1363-ییلده (1984 میلادي) اۉز متخصصلیگینی مهندسلیک فاکولتهسیدن قۉشیقچیلیک همده سینما و تیاتر صنعتی یۉنهلیشیگه اۉزگرتیریشگه موفق بۉلگن. اوشبو تعلیمنی او اوکراین جمهوریتی نینگ مرکزی کيیف شهریده دوام اېتتیرگن.
اکادمیک تعلیمنی موفقیتلی یکونلب، او اۉزی تنلهگن ساحهده ماسترلیک دیپلومینی قۉلگه کیریتگن.
اونینگ زمانهوي و همّهباپ قۉشیقلری اۉزبېکستان نینگ مشهور «یلّه» گروهی همده تاجیکستان نینگ «گُلسرخ» صنعت جماعهسی بیلن همکارلیکده یازیب آلینیب، تاشکېنت و دوشنبه شهرلریده اۉتکزیلگن کنسرتلر آرقهلی اونی مرکزي آسیاده یوکسک شهرت چۉقّیسیگه آلیب چیقدی. شونینگدېک، او مالداوی جمهوریتی نینگ مشهور خوانندهسی صافيا روتاروا بیلن بیرگه اوکراین نینگ کيیف شهریده اۉتکزیلگن فستیوالده صحنهگه چیقیب، کۉپلب شرَف و یوتوقلرگه اېریشدی. شو دورده اونینگ قۉشیقلری ماسکو نینگ مرکزي تلویزیونلری آرقهلی اوزلوکسیز نمایش اېتیلیب، یریم دنیا بۉیلب اېفیرگه اوزهتیلگن.
آدملر حلی موسیقه صنعتینی یېترلیچه انگلهمهگن، کلاسیک و زمانهوي صنعت توشونچهلری کېنگ ترقهلمهگن، قشّاقلیک و ناچارلیک اېسه صنعتدهگی یوکسک آرزولرنی سۉندیرگن بیر دورده، وحید امید جسارت بیلن عنعنه و مرکّب عرف-عادتلر زنجیرینی اوزدی. او مملکتده غربانه موسیقي اسلوبنی یرهتیب، غرب نینگ ایلک «راک ان رول» یۉنهلیشیدهگی قۉشیغی «بگو-بگو»نی صحنهگه آلیب چیقدی و شو طریقه غرب موسیقهسینی افغانستان شرقانه موسیقهسی بیلن اویغونلشتیردی. وحید امید نینگ افغانستان موسیقهسیده قیلگن عنعنهبوزرلیگی ینگی بیر حادثه صفتیده آغیزدن-آغیزگه ترقهلدی. بو ینگیلیک ژورنالیستلر، ضیالیلر و تورلی قرهش همده فکر اېگهلری آرهسیده کېنگ محاکمه قیلینیب، مملکتگه کیریب کېلگن ینگی پاپ موسیقه بارهسیده تورلی مناسبت و قرهشلر پیدا بۉلیشیگه سبب بۉلدی.
هنری فعالیتی و یوتوقلری
وحید امید 1357-ییلده نور محمد ترهکي افغانستان جمهور رییسی توغیلگن کونی مناسبتی بیلن اۉتکزیلگن طنطنهده مخصوص مهمان صفتیده قتنهشیب، اۉزبېکچه کوی ساوغهسی بیلن یارقین چیقیش قیلدی. اونینگ قهرمانانه اۉزبېکچه قۉشیغی بوتون افغانستان بۉیلب ینگرهب، کېنگ جماعتچیلیک تامانیدن ایلیق کوتیب آلیندی.
جمهور رییس دوکتور نجیبالله (1365–1371) اۉز جمهوریتی دوریده وحید امیدنی قبول قیلیب، اونی مدال بیلن تقدیرلهدی.
1989-ییلده وحید امید اوکراین تلویزیونیده افغانی «فرشته جان، فرشته» قۉشیغینی اوکراینلیک عیاللر اجرا اېتگن رقصلر بیلن بیرگه نمایش اېتدی. بو چیقیش اونینگ اوکراینده مشهور بۉلیشیگه سبب بۉلدی.
وحید امید موسیقهنی اکادمیک اساسده اۉرگنگنیدن سۉنگ، افغانستان تلویزیونیده کامرهلرنی ستدیودن تشقریگه آلیب چیقیب، خلقانه و صفتلی ویدیو کلیپ لر صورتگه آلدی. بو ایشلر موسیقه اخلاصمندلری تامانیدن کتّه قیزیقیش بیلن کوتیب آلیندی.
افغانستان آرشیفلری اونینگ قۉشیقلری بیلن باییتیلگن بۉلیب، اولر صنعت مخلصلری همده افغانستان و باشقه دولتلرنینگ خلق ارا تلویزیونلری آرقهلی کېنگ نمایش اېتیلماقده. وحید امید زمانهوي موسیقه یۉنهلیشیده افغانستان، مرکزي آسیا مملکتلری و سابق شوروی اتفاقی حدودیده تنیقلی و نفوذلی صنعتکارلردن بیری حسابلنهدی.
اروپادهگی هنری فعالیتی
وحید امید مملکتدهگی سیاسي اۉزگریشلردن سۉنگ، مینگلب وطنداشلر کبی، خوفسیز و آسایشته جای ایزلب، اۉزینینگ هنری فعالیتینی دوام اېتتیریش مقصدیده اروپاگه یۉل آلدی. او چېت اېلده هم موسیقی صنعتیگه خدمت قیلیش و یاش استعدادلرنی رواجلنتیریش یۉلیده تینمهی محنت قیلدی. کناداد نینگ وانکوور شهریده آواز یازیش ستدیوسینی تشکیل اېتیب، یازوو و رېکورد ایشلرینی باشلهدی. او کۉپلب صنعتکارلر اوچون ماس شعرلر تنلب، تورلی خیل کمپوز و قۉشیقلر یرهتدی. سۉنگگی ییللر دوامیده مژده جمالزاده، حبیب قادري (جملهدن «دلبرم رفت و سفر کرد از آغوشم رمید» قۉشیغی) و باشقه مشهور خوانندهلر اوچون قۉشیقلر و کمپولر بستهلهگن. وحید امیدنینگ اعتقادیگه کۉره، موسیقی بیر مملکت نینگ مدنیتی و عرف-عادتلرینی افادهلاوچی واسطهدیر. شو باعث او انگلیس، روس و فارس تیللریده، خلق ارا ستندردلرگه ماس قۉشیقلر یرهتگن بۉلیب، اولر کنادادهگی مشهور گروهلر تامانیدن اجرا اېتیلماقده.
وحید امید سینما و تیاتر صنعتی بۉییچه اکادمیک تعلیم آلگن بۉلیب، شو اساسده صحنهوي و دراماتیک اثرلر یرهتیب کېلگن. اونینگ تیاتر ساحهسیدهگی مهم ایشلریدن بیری — «امتحان» ناملی صحنه اثریدیر. اوشبو اثر افغانستان تلویزیونینینگ تنیقلی و تجربهلی صنعتکارلری، اونینگ محترم آنهسی ماری امید (سرخابي) همده استاد عبدالروف پردیس تامانیدن اجرا اېتیلگن. تماشا کانادانینگ ونکوور شهریدهگی وحید امید نینگ شخصي ستدیوسیده یازیب آلینگن و اۉشه مملکت تلویزیونیده نمایش اېتیلیب، کېنگ اعتبار و ایلیق قبولگه سزاوار بۉلگن.
وحید امید انگلستان نینگ مشهور خوانندهسی جورج میکل ایجادي اسلوبی نینگ ایزداشی بۉلگن. عالي تعلیم آلهیاتگن دوریده او سابق شوروی اتفاقی نینگ ییریک بستهکارلری ( رایمن پاولس) و ( پودوفکین) ایجادیدن هم الهام آلیب، اولر نینگ کمپوزلرینی اجرا اېتگن.
وحید امید، احم ظاهردن کېین، افغانستانده «مینو (منفي) بیر» (فونوگرام) تیزیمینی کېنگ جاري قیلگن ایلک صنعتکارلردن بیری حسابلنهدی. احمدظاهر نینگ اوشبو تیزیمده یازیلگن اوچ قۉشیغیدن ایکّیتهسی — «تنها شُدم تنها» (هانری کوماسیوس موسیقهسی) و اېرانلیک ستّار نینگ « گل سنگم » قۉشیغی اېدی. وحید امید بو اسلوبنی «گُلسرخ» هنری گروهی (رهبری امیرجان صبوري) و باشقه صنعتکارلر بیلن بیرگه افغانستانده عامهلشتیردی. بوگونگی کونده کۉپلب افغانستان خوانندهلری عیناً شو تیزیمدن فایدهلنماقده.
سۉنگگی ییللرده وحید امید برازیل نینگ سیاحلیک حدودلریدن بیریده، دېنگیز بۉییده شخصي مهمانخانه برپا اېتیب، اۉزی نینگ کېلگوسی ایجادي و حیاتي فعالیتینی شو یورتده دوام اېتتیریشنی مقصد قیلگن.
ساغلیق بیلن باغلیق حالت
جناب وحید امید حرفوی خواننده، موسیقهچی و بستهکار، زمانهوي افغانستان موسیقهسی نینگ فخرلی نمایندهلریدن بیری،ربیر مدتدن بېری کۉریش قابلیبی نینگ ضعیفلشووی بیلن باغلیق معماگه دوچ کېلگن. حاضرده او کانادا و برازیلدهگی یېتکچی کۉز شفاکارلری و متخصصلری نظارتیده دوالنماقده. بیز الله تعالیدن اونگه تېزراق شَفا و سلامتلیک تیلهیمیز همده اونینگ ایجادي فعالیتیده ینه-ده یوکسک موفقیتلر بۉلیشینی چین دلدن ایستهیمیز.
تعداد از سی دی های و حید امید که در دسترس علاقمندانش قرار دارد
https://www.youtube.com/watch?v=Pzmx
منابع و ماخذ
۱.مصاحبه اقای نوری.سال ۱۳۶۹. روزنامه ملی انیس.کابل.
۲.مصاحبه اقای امان معاشر ، خبرنگار آزاد در سال ۲۰۱۳ با محترم وحید امید.
۳ معلومات اقای محمد همایون سرخابی مقیم لندن.
۴. ارشیف شخصی نویسنده مقاله.
محمد کاظم امینی
تهران-ملارد-بهاره غربی
۲۰/۹/۱۴۰۴
