امیر علیشیر نوایی، اصل اسمی نظام الدین میر علیشیر، 1441- ییل 9- فبروری هرات ده تۉغیلیب، 1501- ییل 3- جنوریده وفات ایتگن بویوک اۉزبېک شاعر، متفکر و دولت اربابی دیر. قوقند خانلیک اصل‌زاده لر عایله‌سیده دنیاگه کیلگن. نوایی، اۉشه دورنینگ یوکسک علمی و ادبی محیطیده تربیه تاپدی.
یاشلیگیدن بیری علم و ادبیاتگه کتته قیزیقیش بیلدیرگن علیشیر، حسین بایقرا کبی یخشی دوست تاپدی و ایکله‌سی هم هرات و اونینگ اطرافیده‌گی ماورالنهر ادبیاتی و مدنیتی نینگ مرکزی صفتیده تانیلگن ادبی مجلسلرده فعال اشتراک ایتدیلر.
نوایی اۉزینینگ اثرلری بیلن فارس ادبیاتی نینگ اینگ یوکسک چۉقیلریدن بیریگه کۉتاریلدی و اۉزبېک ادبی تیلی نینگ – ترکی خلق ادبیاتینی رواجلنتیریشده مهم رول اۉینه‌دی. اۉنینگ اینگ مشهور اثرلری آره‌سیده “خمسه” (بیشلیک)، “لسان الطیر” (قوشلر تیلی)، “محبوب القلوب” (قلبلر سیوگیلیسی)، “مناجات” (التجا) و “مجالس النفایس” (نازیکلر مجلسی) کبی لرنی سنش ممکن.
نوایی، شونینگدیک دولت اربابی صفتیده هم فعال اشتراک ایتگن و حسین بایقرا حکمرانلیگی دوریده هرات سلطنتی نینگ یوکسلیشیگه یاردملشدی. او دولت اداره لریده بیر قطار لوازملرنی ایگله‌گن و اۉز خیر احسانلری یاردمیده کۉپلب مدرسه‌لر، کتابخانه‌لر، کۉپریکلر و باشقه اجتماعی انشآتلر قوریلیشینی مالیه لشتیرگن.
علیشیر نوایی اثرلریده انسان نینگ ایچکی دنیاسی، اخلاقی-روحی کمالاتی و جمعیت ده عادل مناسبتلر موضوعلری کوتاریلدی. اونینگ اثرلری نه فقط اۉزبېک ادبیاتی اوچون، بلکه بوتون تورک دنیاسی و فارس ادبیاتی اوچون هم کتته اهمیت کسب ایته‌دی.
علیشیر نوایی میراثی، اونینگ عصرلر آشه یشب کیله‌یاتگن اثرلری و عالم شمول غایه‌لری بیلن، بوگونگی کونده هم اۉزبېک خلقی مدنیتی و اۉزلیگینی انگلشده مهم اۉرین توته‌دی. نوایی میراثی نینگ اۉرگنیلیشی و ترقتیلیشی، اونینگ قدریتلری و انسان پرورلیک غایله‌لری عصرلر آشه اولادلرنی الهام لنتیریشده دوام ایتماقده.
