مېن توغیلیب باله‌لیک اۉیین‌لرگه اېریشگن قیشلاقده، عصرلر دوامی‌ده ایکّی مساله قیشلاق اهالیسی آره‌سیده، خاص بای‌لیک اوله‌راق قدرلنیب کېلماقده؛ بیرینچی قیشلاق‌نینگ یاقیملی و یشیل طبیعتی و بو طبیعت‌ده قۉلگه کېله‌یاتکن شیرین تاتلی اوزوم. ایکّینچیسی اېسه قیشلاق اهالیسی‌نینگ بویوک معنوی بایلیگی بۉلمیش اۉزبېکانه تیل‌ومدنیت دیر که باشقه تورلی حدودلر کبی بو ییرده هم، اوزاق ییللردن بیری خلقیمیز آره‌سیده سقلنیب کېله‌یاتکن بابا-اجدادلریمیزدن قالگن بویوک میراث تیلی‌میز و مدنیتیمیز هر بیر خانه‌دانده جرنگلب و پارلب کېلگن.
سۉزیم سرپل ولایتی و سانچارک تومنی‌نینگ انچه آلیسلیگیده جایله‌شگن چېککه حدودلریدن بۉلمیش «تبر» ناملی قیشلاق حقیده کېتماقده. مینگ‌لب اۉزبېک عایله‌نی اۉز بغریگه سیغدیرگن بو قیشلاق، اۉزیگه خاص اۉزبېکانه روحگه ایگه دیر. اۉزبېکچیلیک و اۉزبېک مدنیتی عصرلر دیر که قیشلاغیمیز هر بیر خانه‌دانی‌ده یینگرب و پارلب تورگن. دېیرلی تۉرت تامانی تیپه‌لیکلر و تاغلر بیلن اوره‌لگن، اوزومی تاتلی، هواسی مصفا، طبیعتی اېسه جانبخش بو بویوک قیشلاقده اۉزبېکانه مدنیت عصرلر دیر که اهالی‌نینگ یشش طرزی اوله‌راق سقله‌نیب و اوه‌یله‌نیب کېلماقده. تبرنینگ هر بیر خانه‌دانی‌ده اوچاق باشی‌دن توتیب، اېشیک بوسَغه‌سیگه قدر، تام ایچیده توشَلگن دسترخوانی‌دن توی‌وتماشالریگچه اۉزبېک مدنیتی کۉرینیب توره‌دی.
کیچیک‌لیک چاغیمده اۉز قیشلاغیمدن خلاصه چیقاریب دنیاگه باققنیمده، اوزومی بۉلمه‌گن و اۉزبېک تیلی و مدنیتی دوام اېتمه‌گن منطقه‌لرده تیریکچیلیک انچه آغیر و یامان بۉلسه کېره‌ک؛ دېب اویلر اېدیم. دېیرلی بو بوتونله‌ی اۉزبېکانه مدنیت آره‌سیده و اوشبو مدنیت قنچه‌لیک قیزیق و یاقیملی بۉلگنینی سیزگن هر بیر باله‌نینگ باله‌لیکده بۉلگن دنیا قره‌شی بۉلیشی ممکن دیر. چونکه اۉزبېکانه مدنیت ایچیده‌گی صمیمیت، جسارت‌لی و عارو و ناموسلی همده بیر بیراوی‌گه بۉلگن مهر و عاقبت یاقیملی بۉلگنی شوندی بیر توشینچه یره‌تیشی ممکن. دیمک اۉزبېکانه مدنیت‌نی ایچیده بۉلیب یخشی اویله‌ب کۉرسنگیز بو مدنیت قنچه‌لیک اۉزیگه خاص بیر یشش طرزی بۉلگنینی بیله‌سیز شو سبب باله‌لیکده قنچه‌لر مراتبه بو مدنیت ایچیده و شوندی قیشلاقده توغیلگنیمدن شکرانه‌لر اَیتکنیم اېسیمده و بو مدنیت و طبیعت‌نی یالغیز تبرگه خاص بۉلسه کېره‌ک دېب اویله‌یدیم. اېسیمده ایلک‌بار شبرغان شهریگه کېلگنیمده اۉزبېکچه گپیریب تورگن اهالینی کۉرگنده بیزنینگ قیشلاق و اطرافیده‌گی ایریم حدودلردن باشقه ییرلرده هم اۉزبېکلر بار اېکن‌ده دېب حیرتلنگندیم. اېندی بیراز یاشیم کتّه بۉلیب و باشقه شهرلر و منطقه‌لرگه کېلیب کۉرگنیمدن کېین توشیندیم که نه اوزوم خاص تبرلیکلر اوچون آسمانی بیر ساوغه اېکن و نه هم اۉزبېک تیلی و مدنیتی بیر قیشلاق یا -ده بیر حدود ایچیده قمه‌لیب قالگن مدنیت اېکن. بلکه قیشلاقلر اېمس حتی مملکتلر چېگره‌سینی باسیب اۉتگن مدنیت، تبر و شو حدود تاغ‌لری آره‌سیده هم نفس تارتیب کېلماقده اېکن. بو حدود اېسه اۉزبېک و تورک عالمی‌نینگ کیچیک بیر بۉلیمی اېکن.
باله‌لیکدن بیری مېنگه خاص اهمیت‌لی بۉلگنی اوچون‌می بیلمه‌دیم، سۉنگی ییللرده تبر و شونگه اۉخشش باشقه حدودلرده هم یاقیملی و یشیل طبیعت کېله‌جگی همده یاقیملی مدنیت‌میز احوالی بیراز خوف‌لنتیره‌دی. اۉیله‌شیچه بو ایکّی بویوک بارلیکدن بیری اقلیم اۉزگریشی کبی طبیعت آفت‌لریدن اذیت چېکیب تورگن بۉلسه-ده، بیری اېسه ایریم سبب‌لر باعث مدنیت‌میزگه نسبتن بی‌پروالیکلر و تعصب‌لی یانده‌شوولرگه یوز مه یوز بۉلگن.
زمانه رواجلنیب خلق آره‌سیده تلویزیون، تلیفون، انترنت و شونگه اۉخشش باشقه باغله‌نیش واسطه‌لری کېریب کېلر اېکن بو واسطه‌لر اۉنلب فایده‌سی بیلن بیرگه افسوس اۉزگه تیللر و مدنیت‌لر خلقیمیز آره‌سیگه نفوذ اېتیشی‌گه سبب بۉلگن.
ایلگری کۉپ خانه‌دانلر ایچیده، فارسچه یا باشقه تیللرنی بیله‌یاتکن آدم آز سان‌ده بۉلگن خلقیمیز آره‌سیده، حاضر فارسچه و بو مدنیت‌گه بېریلیب کېتگن انسانلرنی سان‌سیز اوچره‌تیشینگیز ممکن. بو اېسه باغلنیش واسطه‌لر بۉلمیش اۉزبېک تیلی‌ده بۉلگن تلیفون و انترنت یا -ده اۉزبېک تیلی‌ده‌گی تلویزیون کاناللرینی خلق‌میز آره‌سیده بۉش اۉرنی عاقبتی دیر که شو سبب خلقیمیز آره‌سیده اۉز تیللری اۉرنیده، فارسچه تیلی کېنگ نفوذ آلگن و آلماقده دیر. اۉزگه بیر تیل‌نی بیلیش و اۉرگنیش البته یامان ایش اېمس و مېن هم هیچ قچان بو مساله‌گه قرشی اېمس‌من. بیراق اۉزگه تیللرنی بیلیب اۉز تیل‌ومدنیتی‌دن اوزاق‌لنیش هر بیر انسان و هر بیر خلق اوچون کتّه جفا دیر.
شوندی اېکن هلی هم اونچه کېچ بۉلمه‌ی خلقیمیز آره‌سیده اۉزبېک تیلینی کوچلی‌راق یېتیشتیریش اوچون اۉزبېک تیلی‌ده‌گی کاناللرنی قۉللب-قوتله‌نیشی ضرور و هر بیریمیز انترنت و اجتماعی صحیفه‌لردن فایده‌لنگنیمیزده تیلی‌میز عاقبت‌نی اۉیلب، اۉز تیلی‌میزگه یازیش و اۉقیش‌گه علیحده اعتبار قره‌تیشیمیز تاریخی بورچ دېب اۉیله‌یمن.
بو مساله‌نی توشینیب اېتکن حاضر، تبرلیکلر اوچون خاص و مېنی باله‌لیگیمده‌گی خاص دنیا قره‌شیم‌نی روایت اېته‌یاتکن بو ایکّی بای‌لیک بۉلمیش تبرده‌گی طبیعت و مدنیت، آغیر طبیعت و زمانه ظلم‌لری و یامان یانده‌شوولریدن اذیت چېکماقده و بو اذیت شونچه‌لر جدی دیر که حاضرده اقلیم اۉزگریشی بلالری برابریده طبیعت‌نی سقلش و تعصب‌لی قره‌شلر و افغانستان‌ده‌گی قومی کمستیشلر آفت‌لری برابریده تیل و مدنیت‌نی تبر و شونگه اۉخشش باشقه هر بیر حدودده سقلش، انسانی بویوک بورچلردن دېگن توشینچه‌گن یېتیشکنمن.
بو اعتبار قره‌تیش شونده‌ی بیرحالده سۉره‌لماقده دیر که حاضر خلقیمیز و یاشلریمیز حددن تشقری اۉز مدنیت‌لریگه اعتبار قره‌تمسدن تیلفون و تلویزیون کبی زمانه‌وی بندلیکلردن باشلری کۉتریلمه‌یدی. ایلگری قیش کېچه‌لری صندلی اطرافیده ییغیلیب، مشرب و هویدا خوان‌لیک بۉلر اېکن حاضر اېسه بو مساله‌لر خلقیمیز آره‌سیدن یۉقالگن. بیلیب-بیلمه‌ی مدرسه‌لریمیزنینگ درسلیک نصاب‌لریدن هویدا و مشرب چیقاریلیب، اۉرنینی حافظ و چهارکتاب آلگن. مکتب‌لرده اۉزبېک تیلی‌ده اۉقیتیش زمینه‌لر تعصب‌لی یانده‌شوولر سبب یۉق درجه‌ده. دنیا قانون و قاعده‌لری و انسانیت اصوللری هر بیر انسان اۉز تیلی‌گه اۉقیشینی بویورگن بیر زمانده، بیز اۉزبېکلر تیلی‌میزده اۉقیش شرایط‌لری آلینیب و کۉر یانده‌شوولر سبب اۉزیمیز مدنیت‌میزدن اوزاق‌لشتیریلماقده‌میز. شو یانده‌شوولر اېسه مکتب و مدرسه‌لردن اۉزبېک تیلی آلینیشی و بو تیلده بۉلگن کتابلر ترقتیلمسلیگیگه سبب بۉلماقده دیر. شونده‌ی اېکن بیز بو خصوصده خلقیمیزنی آگاه قیلیش و مدنیتیمیز و تیلی‌میزگه قرشی اینتیلیش‌لر آلدینی آلیش اوچون کتّه بورچیمیز بار. اۉز مدنیتی‌دن آگاه هر بیر یاش بو مساله‌نی اونوتمه‌یدی دېگن امیده من. اۉزبېک تیلی ملی کونی و تیل بیره‌می مناسبتی برچه‌لرینگیزنی صمیمی تبریکله‌یمن.
