اۉتگن هفته یکشنبه‌دن دوشنبه‌گه اوتر کېچه‌سی زلزله تورکستان و قطن‌نی آغیر سیلکیتدی.
عایله‌لرنینگ تینچ‌لیگینی بوزگن بو واقعه نتیجه‌سیده سیلکیگن مینگ‌لب اوی و بنالر ایچیده «روضه شریف» کبی تاریخی بنالر هم موجود اېدی که واقعه‌دن آغیر زیان کۉرگن. تیموری‌لر معمارلیگی نشانه‌لریدن بۉلمیش بو بنا ضربه کۉریشی مدنیت‌میز فعاللری خواطریگه سبب بۉلگن.
تورکیهده فعال تورکستان ایللری، اوقوو، مدنیت و یاردملشمه اویوشمه‌سی‌نینگ باشلیغی هاشم همدم جنابلری بو حقده ایتیشیچه “همه‌میز متاثر بۉلدیک، تیموری‌لر و سلجوقی‌لر دوریده قوریلگن کتته تاریخی آبده‌میز، تورکلرنینگ مزارشریفده‌گی اعتبارلی ییرلریدن بیرته‌سی بۉلمیش بو روضه شریف‌نی زلزله‌دن ضرر کۉریشی، بیزنینگ بو ییرده‌گی بارلیگیمیزده کتته بیر نقصان بۉله‌دی.”
شونینگدېک بیلیم یورتی استادی و یازووچی احسان الله قووانچ جنابلری هم بو حقده شوندی دېدی “روضه‌ده ایشله‌تیلگن معمارچیلیکلر و تاریخی بنالرنینگ هر بیر نقطه‌سی مملکت اوچون مهم، یعنی بیزنینگ خلقی‌میز بوگون‌دن آلتی عصر آلدین بوندی بیر معمارچیلیک و هنرگه ایگه‌لیگینی کۉرسه‌تَدی.”
زلزله یوز بېریشی‌دن کېین، روضه ایریم قسمت‌لری ویران بۉلگنینی کۉرسه‌تگن ویدیو اۉزبېک تی‌وی اختیاریده قۉییلدی و اۉزبېک تی‌وی بو ویرانگرلیکدن خبر بېرگن بیرینچی رسانه‌لردن اېدی.
حاضر اوشبو واقعه‌دن یقین بیر هفته زمان اوتر اېکن، بو تاریخی بنانینگ ویران اېتیلگن قسمت‌لری قندهی توزالیشی هلی بیللی اېمس و طالبان‌نینگ تېگیشلی اداره‌لری هم بو خصوصده بیفرقلیچه قالیب هیچ قندهی بیر بیانات یازیب، تفصیلات بېرمه‌گن.
بیلیم یورتی اۉقیتووچیسی احسان الله قووانچ جنابلری بو حقده خلقی‌میز هم بورچ‌لی دېب کۉپه‌یتیریشیچه “البته بونی دایمی اسره‌لیشی اوچون ایککی تاماندن هم خلق و هم دولت بونگه مسوول دیمیز.”
فیسبوک صحیفه‌لرده ایریم خبرلر نشر اېتیلدی که اوشبو بنا ویران بۉلگن قسمت‌لرینی قیته توزاتیش اوچون افغانستان سوداگرلریدن کمال نبی‌زاده دېگن شخص تیاگرلیک کۉرسه‌تگن. بیراق بو مساله قنچهلیک حقیقت دیر و طالبان بو بنا قیته توزالیشی اوچون نیمه چاره-تدبیر کۉرماقده هلی بیللی اېمس.
فعاللر قیته قوریلگنده تاریخی معمارلیک نشانه‌لری نظرده توتیلیشینی سوره‌یدیلر.
هاشم همدم جنابلری بو تاریخی بنانینگ معمارلیک کۉرینیشی سقلنگن حالده توزالیشی خصوصیده ایتیشیچه “بو ۶ یا ۷ یوز ییللیک تاریخگه ایگه بیر بنا، اوشبو اېسکی تیموری‌لر و سلجوقی‌لر دوری معمارلیگینی نظرده توتیب، بو بنانی ینه بیر زلزله‌ده، حاضرگی دیک خطر و خواطرلردن قوریلیشی اوچون مستحکم بیر شکلده قیتیب توزالیشی کېره‌ک دېب بیله‌من.”
روضه بناسی زلزله‌دن زیان کۉرر اېکن، اجتماعی ترماقلرده سلطان حسین بایقرا آبادانچیلیککه قیزیققن فکری بیلن قوریلگن بو بنانینگ تاریخی اهمیتی خصوصیده ینه بیربار فکرلر بیلدیریلماقده دیر.
