تاج محل, دنیا نینگ ۷ عجایباتلریدن بیری بۉلیب, هندوستان نینگ دهلی شهریدن ۲۰۰ کیلومتر جنوبیده, آگره شهریده جایله‌شگن. تاج محل نینگ قیزیقرلی خصوصیتلریدن بیری کېچه و کوندوز تورلی رنگلرده کۉرینیشی دیر. اورنک، اېرته‌لب پوشتی رنگ‌ده, کېچقرون آقسو رنگی‌ده و تون پیتیده اېسه آلتین رنگ‌ده تونه‌یدی. تکراری بۉلمه‌گن بو انشات‌نی کۉریش، سیاحلر اوچون هندوستانده بجریله‌دیگان ایشلردن بیری دیر.
تاج محل نینگ قوریلیشی ۱۶۳۲ میلادی ییلده باشلنگن و ۱۶۴۷ میلادی ییلده یکونلنگن. شاه جهان نینگ عمر یۉلداشی بۉلمیش ممتاز محل، ۱۴. فرزندی گوهرآرابیگم نینگ توغوروق پیتیده عالمدن اۉتگن. اونینگ وفاتیدن سونگ شاه جهان اونگه بخشلب, تاج محل قوریلیشینی بویره‌دی. بو قرار ۱۶۳۲ نچی ییلده بیریلگن و قوریلیشی ۱۵ ییلدن سونگ یکونلنگن. بو انشات‌نی قوریش اوچون اۉز دوریده ۳۲ میلیون روپی صرفلنگن. حاضرگی حسابده بو مقدار تخمینا ۸۲۷ میلیون امریکا دالریگه تینگ. عموما آلگنده بو مجموعه نینگ قوریلیشیده تورلی مملکتلردن ۲۰۰۰۰ نفر صنعتچی و معمارلر قتنشگن. شاه جهان نینگ اۉزی هم وفاتیدن کیین خاتینی نینگ یانیگه, شو مجموعه‌ده توپراققه بېریلگن.
بو تاریخی و کورکم بنا ۱۹۸۳ ییلده یونسکو نینگ جهان میراثی رویخطیگه “هندوستانده‌گی اسلامی صنعت نینگ دردانه‌سی و جهانده‌گی اینگ قدرلنگن دردانه‌لریدن بیری” صفتیده کیریتیلگن. شونینگ دیک ۲۰۰۷ نچی ییلده, دنیا نینگ ۷ عجایبلریدن بیری دیب اعلان قیلینگن.
تاج محل مغول, اسلامی و هند معمارچیلیگیدن الهاملنگن اسلوبلر نینگ اویغونلشووی دیر. آگره شهرده‌گی آلدینگی برچه انشاتلرده, عنعنوی مغول معمارچیلیگی اساسیده قیزیل قمتاش ایشله‌تیلگن اېدی. بیراق شاه جهان، تاج محل نینگ قوریلیشیده یریم قیمتلی تاشلر بیلن بیزه‌تیلگن آق مرمردن ایش آلینیشینی بوییرگن. او شونده‌ی قیلیب، ینگی معماری اسلوبنی هندوستان معمارچیلیک صنعتیده کیریتگن.
دنیا بویلب دانگ ترتگن تاج محل نینگ اوزه‌للیکلری بیلن کۉپراق تانیشه‌یلیک:
تاج محلگه شرقی, غربی و جنوبی ایشیکلر آرقه‌لی کېریش ممکن. ایچکی حولیده اېسه بیزه‌تیلگن باغلر جایله‌شگن. تاج محل شفاف آق مرمرتاشدن قوریلگن بۉلیب, مینگلب یریم قیمتلی تاش و گل نقشلری بیلن بیزه‌تیلگن. شونینگدیک, مجموعه‌ده میناتوره اسلوبیده‌گی مغولچه رسملر جایله‌شگن موزه هم موجود. تاج محل باغی نینگ لایحه‌سی, تورت رقمی و اونینگ کۉپه‌ی‌تیرمه‌سی اساسیده قوریلگن. باغ تۉرت بۉلیمگه بۉلینگن بۉلیب, مرکزیده مرمر کاناللر و چشمه‌لر بار. هر چاریکده ۶ ته گلزار بۉلیب, هر بیریده ۴۰۰ اوسملیک ایکیلگن. بیر قره‌گنده، تاج محل جنت نینگ موهومی بیر تصویری دیر.
مجموعه‌ده‌گی اساسی مقبره آق مرمردن قوریلگن کتته انشات بۉلیب, او سیمیتریک طرزده, ایوان, گنبد و مناره‌لرگه ایگه. بو مرمر مقبره ۳۵ متر یوکسکلیکده بۉلیب, گنبدی “پیاز سیمان گنبد” دېب اته‌له‌دی. بنا نینگ ایکی تمانیده سیمیتریک طرزده ایکی کیچیکراق انشات جایلشگن. غرب تمانیده قیزیل-قانغیر رنگیده‌گی, اوچته گنبدلی مسجد, شرق تمانیده اېسه مهمانخانه صفتیده ایشله تیلگن بنا کۉزگه تشلنه‌دی.
مجموعه نینگ کېریش قسمی: تاج محل مقبره‌سی نینگ کېریش ایشیگی “روضه ایشیگی” دېب ایتیله‌دی. بو قسم جوده بیزه‌کلی و جاذبه‌لی دیر. بو کېریش قسمی یوکسک, کمرلی و ویرتیکال سمیتریک شکلده قوریلگن. یریم قیمتلی تاشلر بیلن بیزه‌تیلگن نقشلر بیلن بیر قطاره, قران کریم آیه‌لری هم بو ایشیکده کوزگه تشلنه‌دی کی اولر قاره تاشدن ایشلنگن.
تاج محل نینگ اساسی مقبره‌سی: باغ نینگ شمالی قسمیده‌گی, مرمردن یسلگن بلند پایدیوارده جایله‌شگن. تاج محل مقبره‌سی اسمان فونیده کۉزگه تشلنه‌دی. بو مجموعه نینگ اینگ مهم قسملریدن بیری دیر. بو مقبره سمیتریک طرزده قوریلگن بولیب, او نینگ تیپه‌سیده کتته گنبد و مناره‌لردن عبارت انشاتلر موجود. پایدیوار نینگ تۉرت بورچگیده هر بیری ۴۰ متر یوکسکلیگده آق مناره سمیتریک طرزده جایله‌شتیریلگن.
مرمر گنبد: مقبره نینگ اینگ گوزه‌ل قسمی مرمر ایشلنگن کاته گنبد بۉلیب, بو گنبد بیرینچی قره‌شده اعتبارینگیزنی اۉزیگه تارته‌دی. او ۳۵ متر بلندلیکده بۉلیب, ۷ مترلی ته‌یینچ انشات اوستیده جایله‌شگن. گنبد نینگ تیپه‌سیده نیلوفر شکلیده‌گی نقش ایشله‌تیلگن. شکلی نینگ اۉزیگه خاصلیگی طفیلی بو گنبدگه “پیاز سیمان گنبد” آتی بیریلگن.
تاج محل مسجدی: تاج محل مجموعه‌سی‌نینگ سول/چپ تمانیده قیزیل رنگلی و قم تاشدن قوریلگن مسجد جایله‌شگن. کۉپلب مسلمانلر بو جایلرگه جمعه نمازینی اوقیش و ییغیلشلر اوچون تشریف بویره‌دیلر. محراب مسجدنینگ مهم قسمی بۉلیب, قبله‌نی کۉرسته‌دی.
مسجد ایچکریسیده الله تعالی نینگ اسملری و قران کریم سوره‌‌لری چیرایلی خطاطلیک بیلن یازیلگن.
تاج محل مهمانخانه‌سی: تاج محل نینگ اونگ تمانیده جایله‌شگن بوبنا “مهمانخانه” یا ” نقاره خانه” دیب اته‌له‌دی. بو بنا مسجدگه اوخشش طرزده قوریلگن. فقط منبر و محراب موجود ایمسلیگی بیلن فرقلنه‌دی. بو بنا هم قیزیل قمتاشدن یه‌سلگن بۉلیب, اۉرته‌سیده کتته اَیوان, ایکی چیتیده اېسه کیچیکراق اَیوانلر موجود. تام قسمیده اوچته کتته مرمر گنبد و تۉرته کیچیک مرمر گنبدچه جایله‌شگن.
تاج محل باغی: تاج محل نینگ اینگ قیزیقرلی قسملریدن بیر سمیتریک شکلده قوریلگن باغ بۉلیب, او تورلی خیل گُللر و یاغاچلرگه بای. باغ نینگ مرکزیده کینگ مرمر حوض بار. اونده مقبره نینگ گوزه‌ل عکسنی کۉریش ممکن. اکثریت مغولچه تۉرت باغلر تۉغری تۉرت بورچک(مستطیل) شکلده بۉلیب, بنا یا که مقبره مرکزیده جایله‌شگن. اما تاج محل نینگ تۉرت باغی بوندن فرق قیله‌دی. بو ییرده مقبره باغی نینگ شمالی آخریگه جایله‌شگن.
تاج محلده قویاش چیقیشینی تماشا قیلیش اینگ بی‌تکرار آنلردن بیری دیر. کولرنگ و خیره کوک نینگ استه-سیکین یارقین رنگلرگه اوزگریشی, قویاش نورلری و کوک نینگ تاج محل اوستیگه عکس ایتیشی, اونوتیلمس منظره‌نی یره‌ته‌دی. شو نینگدیک, قویاش باته‌یاتگن وقتده هم تاج محل ینه بیر بی تکرار منظره‌نی تقدیم اېته‌دی. قویاش نینگ آلاولی رنگلری تاج محل بیلن قاریشیب, تینگسیز بیر ویونی کۉرسته‌دی.
تاج محلده انچه قوله‌یلیک توریستلر اوچون یره‌تیلگن. جمله‌دن تجربه‌لی یولباشچیلر و اساسی کیریش ایشیگی نینگ ایکی تمانیده دم آلیش اویلری مولجللنگن.
