اکثریت جمعیتی اۉزبېک و تورکمنلردن عبارت بۉلگن، افغانستان شمال و شمال شرق حدودلریده هوا ساووشی بیلن بیرگه مدنیت‌میز و تاریخی‌میزنینگ هیجانلی و یاقیملی اۉیین‌لریدن بۉلمیش اولاق/اوغلاق اۉیین‌لری قیزیق باشلنماقده دیر.
سونگی کونلرده، بدخشان، سرپل، تخار، سمنگان شامل باشقه ولایتلرده، اهالی آره‌سیده عنعنوی اولاق اۉیین‌لری اۉتکزیلیب، خلق‌میز آره‌سیده، بو ییل هم اوشبو اۉیین‌لر قیزیق باشلندی.
افغانستان شمال و شمال شرقی حدودلریده‌گی تورلی ولایتلر اینقسه بدخشان، سرپل و سمنگان‌ده اۉتکزیلگن اولاق اۉیین‌لریدن اجتماعی صحیفه‌لرده نشر اېتیلگن صورتلرگه کۉره، بو اۉیین‌لرده مینگلب کیشی تماشاچی اشتراک اېتیب، اۉیین‌نی یقین‌دن کۉزه‌تگن.
ایتیش کېره‌ک که سونگی ییللرده، ولایتلرنینگ علیحده اولاق بیله‌شوولریگه قوشیمچه، افغانستان بویلب اولاق لیگه‌سی هم باشلنگن دیر که بو ییل اوشبو بیله‌شوولری ۷ – موسومی اۉتکزیلیشی کوتیله‌دی.
سونگی ایککی ییل ایچیده، یماپترولیم و سرپل اولاق جماعه‌لری، افغانستان اولاق لیگه‌سی قهرمانی بۉلگن.
افغانستان شمال و شمال شرق حدودلری ولایتلری هم ایکی هفته‌دن بیری اولاق‌نی باشلب، بو لیگه اوچون تیارگرلیک کۉرماقده دیر. شونینگدېک سونگی آی‌لر ایچیده جماعه‌لر لیگه‌ده کوچلی اشتراک اېتیش مقصدیده، اۉز صفی‌ده کوچلی برماقلی اولاقچی‌لرنینگ هم جذب اېتیش‌نی باشله‌گن و اولاق قهرمانلری بو ییل بیله‌شوولرده قیسی جماعه صفی‌ده کوره‌شیشلرینی بیلگی‌لب آلگن.
ایتیش کېره‌ک که اولاق تورک خلقی آره‌سیده اوزاق ییللیک تاریخگه ایگه دیر و بو اۉیین‌لر تورکلر اینقسه افغانستان تورکلری آره‌سیده قیش موسومی توی و تماشالرنینگ بیر بۉلیمی بۉلیب، اۉتکزیلیب کېلماقده دیر.
