اویغورستان یا شرقی تورکستان, ختاییلیکلر تصرفدن سونگ سنکیانگ اسمی بیلن تانیلگن. اویغورلر ,جهان نینگ اینگ قدیمی ملتیدن حسابلنه‌دی. اویغور ملتی اۉزلریگه خاص مدنیت و اویغوری یا اورخون و منگول, رسم الخطگه ایگه بۉلگن.
شرقی تورکستان یا اویغورستان ,اینگ کتته اسلامی مملکتلر آره‌سیدن جای آلگن. بیراق، ختاییلیکلر و روسلرنینگ کوپ همکارلیکلریدن سونگ, اسلامی شرقی تورکستان ۶۰ ییل آلدین ختاییلیکلر قۉلیگه توشه‌دی. قۉللریدن کیلگن ظلمنی مسلمانلر اوستیگه عملگه آشیره‌دیلر. اۉلدیره‌دیلر,کویدیره‌دیلر, سورگین قیله‌دیلر و نهایتگچه دنیانینگ زبردست تورک مسلمانلرینی, اسلام و تورک ییلدیزی و منبعلرینی قوریتیشگه اینتیله‌دیلر. بو سۉزلرنی اینابتگه آلگن حالده، شرقی تورکستانینگ قهرمان کوره‌شچن خاتینلردن بیری بیلن تانیشه‌میز.
رابعه قادر, شرقی تورکستان/اویغورستان نینگ مشهور, قهرمان, تاجر و فعال اویغور سیاستچیسی دیر. او اۉزی نینگ قطار اسلامی یوریشلری بیلن, اوزاق ییللر دوامیده قیزیل ختای استعمارلیگیگه قرشی کوره‌شیب کیلگن و انسانی حقلر ساحه‌سیده ,قیمت بها خذمتلرنی بجا کیلتیرگن.
رابعه, ۱۹۴۶- ییلی سینکیانگ ولایتی نینگ آلتای شهریده دنیاگه کیلگن. بو جسارتلی و مرد عیال اقتصاد ساحه‌سیده فعال بۉلیب، ۱۹۸۰نچی ییلیده کوچمس ملکه یعنی دکانلرگه سرمایه کیریتگن.
رابعه Akida industry and tradکمپنیه‌سی نینگ اساسچیسی. او سینکیانگ شهری نینگ کۉپلب ملکلریگه ایگه بۉلگن, جمله‌دن آکیده سودا مرکزی و اورومچی شهریده‌گی بیرلیک تیاتیر ییرآلگن ملکلر اونگه تیگیشلی دیر. او ختای نینگ بیش بای آدمیدن بیریگه ایلنه‌دی و اونینگ موفقیتی اونگه «میلیونر عیال» لقبنی آلیب کیله دی.
او, شرقی تورکستان و اویغورلرنی اقتصادی جهتدن کوچلنتیریش اوچون کۉپ زحمت چیککن. ایتیشیمیز ضرور که؛ رابعه کتته و فدایی انسانلردن بیری دیر. پناه‌سیز و کم تامینلنگن اویغور باله‌لرنی هر ییردن ییغیب، تیکین طرزده اۉقووتوچیلرنی ایشگه آلیب اۉقیشلریگه سبب بۉلگن. مینگلب اویغور خاتینلریگه پول تاپیش و عایلوی اقتصادیاتنی قنده‌ی قیلیب رواجلنتریش حقیده، یۉل-یوق کۉرستگن. او، اۉز جامعه‌سینی قالاقلیکدن قوتقزیش, اویغور خاتینلریگه اۉزلری نینگ بیزنسلرینی آچیشلریگه یاردم بیریش و کم تامینلنگن باله‌لرنی حمایه قیلیش اوچون “بیر مینگ آنه‌لر جنبشی” خیریه جمغرمه‌سینی ۱۹۹۷ ییلده تاسیس اېتگن.
بیر طرفدن رابعه قادر سیاست ساحه‌سیده فدایی فعالیتلرنی آلیب باریب, تورک مسلمان وطنداشلری نینگ سیاسی مستقلیگنی قۉلگه کیلتریش یۉلیده انچه تیر توککن و حاضر هم بو یونه‌لیشده منتظم فعالیت یوریتماقده.
قادر نینگ سیاسی فعالیتی و کیسکین بیاناتلری ختای حکومتی تمانیدن تعقیبگه آلینگن. بیر سفر چین حکومتی اونی, تورموش اورتاغی صادق روزی‌دن طلاق آلیشیگه باسم اۉتکزگن. لیکن جسور رابعه بو موضوعگه قرشیلیک کۉرستگن. صادق روزی اویغور مستقیللیگی فعاللریدن بۉلیب ختاینی ترک اېتگن. امریکاده<آزادی آسیا رادیوسی> همده <امریکا اوازی> بیلن ایشگه مشغول بۉلگن.
۱۹۹۹ – ییلیده رابعه امریکا کانگریسی اعضالری بیلن اوچره‌شماقچی بۉلدی. بیراق، ختای حکومتی اونی حبسگه آلدی. میلادی ۲۰۰۰ ییلیده رابعه قادر انسان حقلر بۉییچه مکافات صاحب بۉلدی. ۲۰۰۴ ییلیده ناروی حکومتی تمانیدن انسان حقلری ساحه‌سیده ینه بیر مکافاتگه ایگه بۉله‌دی.
رابعه ساغلیک معمالری طفیلی ۲۰۰۵ ییلیده قماقدن آزاد قیلینه‌دی. او ۲۰۰۶-ییلیده نوبل تینچلیک مکافات نامزدی بۉلگن. رابعه نینگ تنیمسیز کوره‌شلری طفیلی ختای یا شرقی تورکستانیده‌گی برچه اویغور مسلمانلر، اونی اۉزلری نینگ معنوی آنه‌لری صفتیده بیلیشه‌دی.
۲۰۰۹ ییلیده, جف دنلیز «۱۰ عشق شرطی» آتی آستیده رابعه قادر حقیده بیر مستند توزتدی. بو فلم , ملبورن خلق ارا فیستیوالیده نمایشگه بیریلماقچی ایدی. بیراق، ملبورن دگی ختای قونسلگری سی‌نینگ قتیق قرشیلیکی بیلن دوچ کیلدی. اولر, فلم نینگ فستیوال لیستی دن چیقریلیشینی و رابعه قادرنینگ دعوتینی بیکار قیلینیشینی ایسته‌دیلر. چین ایسته‌گی رد ایتیلگونچه بوتون ویب سایت هک قیلندی.
رابعه قادر اخیرگی انتروویلریدن بیریده شونده‌ی دیگن ایکن: مین اویغورلرنینگ حق و حقوقلری، اۉز تقدیرینی ,اۉزی بیلگیله‌شی اوچون کوره‌ش آلیب بارماقده‌من.
اۉزبېکلر – تورکلرنینگ یورت‌لریدن بیری بۉلگن, حاضرگی افغانستان اۉزبېک خاتین- قیزلری ایچیده شونده‌ی, بیر قهرمان و مرد عیال چیقیشنی قنچه‌لیک ضرور دېب اویله‌یسیز؟ تاریخ ایچیده گوهرشادبیگم دیک قهرمان عیاللر اۉتگن بو یورت نینگ, اۉزبېک خاتین و قیزلری حاضر قیسی بیر ریجه اساسیده و کیلهجکلری اوچون, قنچه‌لیک ریجه‌لی بیرحالده ایلگری کېته‌یاتکنلری, انیق بیللی اېمس. شونینگ دېک اخیرگی عصرلر آقیمیده تورلی سبب‌لر باعث ,افغانستان اۉزبېک عیاللری کۉپینچه چیت‌گه اۉریلگن قشر دیر. شونده‌ی اېکن؛ اولر آره‌سیدن هم رابعه قادر دیک کوره‌شچن بیر عیال چیقیب، عیاللر اوچون کوره‌شیشی، بجرگن ایشلری بیلن اولر آره‌سیده انگیزه و امید یره‌تیشی کېره‌ک اېمس می! دیمک افغانستان اۉزبېک عیاللر رابعه قادر و شونگه اوخشش باشقه قهرمان خاتین و قیزلرنی رول مدل آلگن حالده، مدنیت‌میز سقلنیشی اوچون بو یۉلده بیرگه‌لیکده ایجابی آدیملر کوتریشلری کیره‌ک.
