امیر علیشیر نوایی شرق ادبیاتی‌نینگ بویوک تمثیلچی‌سی، متفکر، شاعر، دولت اربابی و بیلیم صاحبی صفتیده تن آلینگن شخصیت حسابلنه‌دی. او عمری‌نینگ کۉپ قسمینی هرات‌ده اۉتکزگن و اوشبو شهر اونینگ ایجادی و سیاسی حیاتیده مهم اهمیت کسب اېته‌دی.
15- عصر هراتی، علیشیر نوایی یشه‌گن و فعالیت یورېتگن دورده، اۉرته آسیا تاریخیده “هرات گلشنی” دېب نام آلگن مدنیت و صنعت مرکزی‌گه ایلنه‌دی. امیر علیشیر نوایی هرات‌نی نه فقط اۉزی اوچون بلکه بوتون اۉرته عصرشرق دنیاسی اوچون معنوی وطنی صفتیده کۉرگن. در حقیقت بو شهر اونینگ سېوگی‌سی، ایجادی الهام‌لری و رواجلنیشی‌گه بی قیاس حصه قۉشگن علمی-معنوی مرکز ایدی.
امیر علیشیر نوایی هرات‌ده جوده کتته خدمتلرنی بجره‌دی. اۉزی‌نینگ بای دولتی و نفوذیدن فایده‌لنیب، او مدنیت و ادبیات‌نی قۉللب-قووتلش مقصدیده بیر قطار مهم ایشلرگه قۉل اوره‌دی. نوایی شهر و اونینگ اطرافینی آباد قیلیش، کتابخانه و مدرسه‌لر قوریش، سوو و سو تآمیناتی تیزیمینی یخشی‌لش کبی کۉپلب عامه خدمتلرینی عملگه آشیره‌دی. اونینگ بنیاد اېتگن موسسه‌لری آره‌سیده علی قوشچی نامیده‌گی کتابخانه، نوایی مدرسه‌سی و دارالامان مقبره‌سیگه علاحیده اعتراف ایتېلیشی لازم.
نوایی‌نینگ هراتگه بۉلگن محبتی اونینگ شعری‌د‌ه هم عکس ایته‌دی. شهر مدنی و اجتماعی حیاتی‌نی یوکسلتیریشده فعال اشتراک ایتگن شاعر، اۉزی‌نینگ ادبی مهارتینی شهر تاریخی‌گه مهرلب قالدیریش اوچون هم ایشلته‌دی. اونده تصویر اېتیلگن قصیده‌لر، غزللر و رباعیلر هرات نینگ گوزللیگی و اۉشه دورده‌گی انسانی قدریتلرینی اۉزیده مجسم اېتگن.
امیر علیشیر نوایی هرات مدنیتی‌گه قۉشگن حصه‌لری بیلن بیرگه، اۉزی‌نینگ علمی و فکری یوتوقلری آرقه‌لی هم دنیا تاریخی‌گه کېرگن. او فارسی و تورکی تیللرده جوده کۉپ اثرلر یره‌تگن بۉلیب، اولرنینگ آره‌سیده “خمسه”، “لسان الطیر”، مجالس النفایس” کبی اثرلر علاحیده اۉرین توته‌‌دی.
شبهه‌سیز امیر علیشیر نوایی نینگ هراتگه بۉلگن چیکسیز مهری و خدمتلری اوشبو شهرنینگ یارقین یولدوزی صفتیده اعزازلشگه یاردم بېردی. اونینگ میراثینی نه فقط شرق ادبیاتی و مدنیتی صفتیده بلکه انسانیت‌نینگ عمومی میراثی صفتیده قدرلش ضرور.
